A
ADAPTACJA – skompletowanie dokumentacji bazującej na projekcie gotowym: uzupełnienie o dokumenty opisy i rysunki związane z lokalizacją oraz ewentualne dostosowanie rozwiązań architektonicznych, konstrukcyjnych czy funkcjonalnych do lokalnych warunków i/lub preferencji inwestora. Adaptacja jest niezbędna do sporządzenia projektu budowlanego w celu uzyskania pozwolenia na budowę.
ARCHITEKT ADAPTUJACY – posiadający odpowiednie uprawnienia projektant, dokonujący adaptacji (uzupełnienia i ewentualnego dostosowania dokumentacji gotowej (powtarzalnej) pod kątem wymogów inwestora i lokalnych warunków.
D
DACH DWUSPADOWY/CZTEROSPADOWY/WIELOSPADOWY – jest to nierzadko jeden z warunków zabudowy i zazwyczaj dotyczy głównej bryły dachu: dach dwuspadowy oznacza, że będzie ona miała dwie przeciwległe połacie, połączone na ich górnym styku (w kalenicy)- powierzchnie między bokami połaci zamykają trójkątne ściany szczytowe. W dachu czterospadowym zamiast ścian szczytowych mamy kolejne dwie połacie, lub wszystkie cztery połacie schodzą się w jednym punkcie. Dach wielospadowy to w najczęstszym rozumieniu taki, w którym główna kalenica jest załamana. Warto przy tym zauważyć, że wymóg „spadowości” dachu może być nieco inaczej interpretowany w zależności od urzędu (dotyczy to zwłaszcza rozróżnienia między dachami cztero- i wielospadowymi oraz czy przepisy odnoszą się do wszystkich, czy tylko głównych połaci), warto więc dopytać o lokalną definicję w urzędzie, w którym staramy się o pozwolenie na budowę.
DZIENNIK BUDOWY – dokument przebiegu robót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót. Wpisów w nim dokonuje chronologicznie kierownik budowy i inni projektanci w porozumieniu z nim. Dziennik jest wymagany prawem i wydawany odpłatnie przez urząd właściwy miejscu inwestycji.
E
ELEWACJA – zewnętrzna powierzchnia ścian budynku.
F
FUNDAMENT – podziemna część konstrukcji budynku, przekazująca na podłoże obciążenia budowlą. Oprócz zapewnienia minimalnego i równomiernego osiadania budowli, odgrywa on też rolę w zapewnieniu izolacji przeciwwilgociowej oraz termicznej. Poziom posadowienia wynika z nośności gruntu oraz głębokości przemarzania gruntu (ziemia pod fundamentem nie powinna zamarzać i rozmarzać, co może skutkować jego przemieszczaniem w pionie).
K
KALENICA GŁÓWNA – to najwyższa pozioma krawędź dachu, najlepiej widoczna na dachach dwuspadowych: w przypadku dachów cztero- i więcej spadowych może być bardzo krótka, lub w ogóle jej nie być (kiedy narożniki pomiędzy czterema połaciami dachu łączą się w jednym punkcie). W przypadku dachów wielospadowych możemy mieć też do czynienia z kalenicą równorzędną, czyli co najmniej dwoma stykającymi lub przecinającymi się kalenicami na tej samej wysokości. Nierzadkim wymogiem Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego lub Warunków Zabudowy jest zorientowanie głównej kalenicy równolegle lub prostopadle do wybranej krawędzi działki (najczęściej frontowej).
KĄT NACHYLENIA DACHU – jest to kąt mierzony pomiędzy poziomem a nachyleniem połaci. Analogicznie do dachów wielospadowych, w zależności od interpretacji może dotyczyć wszystkich bądź np. tylko głównych połaci i z tego powodu warto zorientować się w szczegółach we właściwym urzędzie.
KIEROWNIK BUDOWY – to posiadający odpowiednie uprawnienia inżynier, kierujący procesem realizacji budowy. Do jego obowiązków należy m.in. kierowanie budową w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę, prowadzenie dziennika budowy, zapewnienie wytyczenia obiektu oraz zabezpieczenie placu budowy.
KUBATURA BRUTTO – jest to przestrzeń zajmowana przez budynek, mierząc od spodu warstw wykończeniowych podłóg najniższych kondygnacji do wierzchu wykończenia na górze budynku i obejmuje też powierzchnie niezamknięte ze wszystkich stron (przekryte wliczane na całej wysokości, objętość balkonów do wysokości balustrady). Nie wlicza się do niej ław fundamentowych i podłoży pod konstrukcję, studzienek piwnicznych, ramp, schodów i pochylni zewnętrznych, tarasów na gruncie, daszków nad wejściem, kominów nad dachem.
KUBATURA NETTO – to iloczyn powierzchni i wysokości pomieszczeń zaliczonych do powierzchni netto. Nie zalicza się do niej części budynków nie będących kondygnacjami, jak strychy czy poddasza nieużytkowe.
L
LUKARNA – tradycyjna nazwa okna w dachu, potocznie obejmująca również drzwi na balkon bądź taras- najczęściej przykryte małym, dwuspadowym daszkiem. Doświetla poddasze i powiększa powierzchnię użytkową.
M
MINIMALNE WYMIARY DZIAŁKI – to najmniejsze wymagane wielkości umożliwiające wzniesienie budynku z zgodnie prawem. Wynikają one z gabarytów budynku, który należy dodatkowo zlokalizować w przepisowej odległości od granicy posesji: zwykle co najmniej 4m od ściany z oknem i 3m od ściany bez okna. Wartości te mogą jednak być inne w zależności od zapisów Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego lub Warunków Zabudowy, lub zmieniać się w szczególnych okolicznościach, np. w przypadku działki węższej niż 16m zezwalając na lokalizację ściany bez okien 1,5m od granicy oraz w szczególnych przypadkach w granicy działki.
N
NADPROŻE – element konstrukcyjny nad otworami w ścianach, którego zadaniem jest przeniesienie obciążeń od ściany ponad otworem na mur po bokach otworu.
O
OŚCIEŻE – powierzchnie surowego otworu w murze, łączące jego obie strony. Wymiary ościeży oznaczają po prostu wymiary „dziury” w murze: po zamontowaniu w nim drzwi lub okna wysokość i szerokość po otwarciu będzie nam dodatkowo ograniczała ościeżnica.
OŚCIEŻNICA – nieruchoma rama osadzona w ościeżu (otworze w ścianie), do której najczęściej montuje się na zawiasach skrzydła okienne lub drzwiowe. Wymiary w świetle ościeżnicy oznaczają wymiary otworu w niej, czyli są mniejsze od wymiarów ościeży co najmniej o grubości ramy.
P
PODCIEŃ – to otwarty na zewnątrz taras, zagłębiony w bryle budynku lub pod zadaszeniem wysuniętym z budynku; często umiejscowiony w narożu budynku i ograniczony filarem lub kolumną.
POWIERZCHNIA CAŁKOWITA – to suma powierzchni wszystkich kondygnacji budynku, mierzona po obrysach zewnętrznych ścian kondygnacji .
POWIERZCHNIA NETTO – to suma powierzchni użytkowej, usługowej i komunikacyjnej na wszystkich kondygnacjach. Zgodnie z najnowszą normą PN-ISO 9836:1997 obejmuje również ściany działowe i powierzchnie niezamknięte ze wszystkich stron, lecz przekryte (lak loggie).
POWIERZCHNIA UŻYTKOWA BUDYNKU – to suma powierzchni pomieszczeń, pozwalających na spełnianie przez budynek swojej funkcji (w przypadku domu jednorodzinnego nie zaliczamy do niej np. garażu, kotłowni czy strychu). W zależności od wymaganych sposobów obliczania, może inaczej określać m.in. powierzchnię pod skosami na poddaszu (np. obejmować 100% powierzchni o wysokości co najmniej 220cm i 50% powierzchni od 140 do 220cm, lub czy klasyfikować powierzchnię o wysokości poniżej 190cm jako pomocniczą).
POWIERZCHNIA ZABUDOWY – to obszar zajęty przez budynek w stanie wykończonym, mierząc po zewnętrznym obrysie ścian. Obejmuje nadwieszenia kondygnacji nad przyziemiem (jak „cofnięte” w głąb budynku tarasy (podcienie), nad którymi znajdują się pomieszczenia) oraz obszary ograniczone podporami pod wysuniętym poza obrys budynku zadaszeniem. Z drugiej strony nie wlicza się do niej m.in. wystających poza ten obrys części podziemnych budynku, elementów drugorzędnych (jak schody zewnętrzne, rampy, wiszące daszki, oświetlenie) czy wydzielone obiekty pomocnicze (szklarnie, altany, szopy).
PROJEKT ARCHITEKTONICZNO- BUDOWLANY – określa funkcję oraz konstrukcję obiektu, jego charakterystykę oraz rozwiązania techniczne. Składa się z części opisowej i rysunkowej obejmujących architekturę, konstrukcję, instalacje (wodno-kanalizacyjne, ogrzewania, gazu oraz urządzeń elektrycznych i teletechnicznych). Jest on głównym elementem projektu budowlanego (opracowania niezbędnego do uzyskania pozwolenia na budowę).
PROJEKT BUDOWLANY – opracowanie niezbędne do uzyskania pozwolenia na budowę. Jego główną częścią jest projekt architektoniczno-budowlany, a pozostałe elementy (jak projekt zagospodarowania działki czy oświadczenia mediodawców o zapewnieniu dostaw wody i energii etc.) należy uzupełnić podczas adaptacji.
PROJEKT GOTOWY (katalogowy, powtarzalny) – jest to projekt architektoniczno-budowlany przeznaczony do adaptacji: główna część projektu budowlanego, nie zawierająca informacji związanych z lokalizacją na konkretnej działce, stąd wymagająca adaptacji, czyli uzupełnienia o opisy, rysunki oraz inne dokumenty wynikające z lokalnych wymogów oraz ewentualnej korekty w celu dopasowania do konkretnych warunków zabudowy.
S
STROP – poziomy element konstrukcyjny, oddzielający kondygnacje budynku (jego wykończony spód to sufit, a na wierzchu układana jest podłoga). Najczęściej wykonywane dziś z drewna lub żelbetu (zbrojonego betonu), przy czym w tym drugim przypadku mogą być zrealizowane na kilka sposobów: jako pełna, wylewana na miejscu budowy płyta (strop monolityczny), gotowe elementy przywiezione na plac budowy (np. strop typu filigran), czy strop gęstożebrowy, w którym między prefabrykowane belki (najczęściej żelbetowe żebra) układa się specjalne pustaki (ceramiczne, keramzytowe etc.) i całość zalewa betonem (np. strop teriva).
ŚCIANKA KOLANKOWA – zazwyczaj niewysoka ścianka nad ostatnią kondygnacją, dobudowana w celu podniesienia dachu i zwiększenia powierzchni użytkowej poddasza.
ŚCIANY NOŚNE – przegrody pionowe, których zadaniem jest przenoszenie na fundamenty własnego ciężaru, obciążeń elementami położonych powyżej (stropu, dachu etc.) oraz obciążeń użytkowych (meble, lokatorzy, etc.).
W
WYKUSZ – wystający z elewacji fragment budynku (najczęściej na planie prostokąta lub trapezu- tzw. poligonalny), poszerzający przylegające wnętrze i nierzadko umożliwiający wielostronne doświetlenie.
WYSOKOŚĆ BUDYNKU – to wysokość pomiędzy poziomem terenu przy najniżej położonym wejściu do budynku lub jego części do górnej powierzchni najwyżej położonego punktu przekrycia budynku.
WYSOKOŚĆ DO KALENICY – to częsty zapis w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego lub Warunkach Zabudowy: określa on maksymalną wysokość od poziomu gruntu przy głównym wejściu do budynku do najwyższej krawędzi lub wierzchołka dachu.